L-oriġini tal-belt ta' l-Isla tmur lura għal żmien it-tmexxija ta' Malta mill-Kavallieri ta' San Ġwann. Infatti fis-sena 1550 il-Gran Mastru Juan D'Homedes qabbad lill-arkitett Pedro Pardo biex jibni forti (iktar tard magħrufa bħala Forti San Mikiel) fejn illum hemm id-daħla ta' l-Isla. L-għan ta' dan il-forti kien biex jindokra u jasses id-daħliet madwar il-Port il-Kbir.

Aktar tard taħt it-tmexxija tal-Gran Mastru Claude de la Sengle, din il-belt bdiet tieħu sura ta' vera belt. u bdew jinbarraw is-swar li llum idawwru din il-belt, filwaqt li bdew jinbnew anke xi ftit abitazzjonijiet.

Matul l-Assedju ta' l-1565, il-Gran Mastru Jean Parisot de la Vallette flimkien mal-Kavallieri u l-Maltin ddefendew l-attakk Ottoman fuq dawn il-gżejjer. Din il-belt kellha s-sehem tagħha f'din id-difiża.

F'dan l-Assedju l-belt ta' l-Isla kellha sehem importanti u ewlieni f'din id-difiża. Minkejja l-attakki ħorox u ripetuti mill-marmalja Torka, din il-belt irreżistit bil-qawwa kollha u b'kuraġġ liema bħalu. Tant hu hekk li wara t-tmiem ta' dan l-Assedju, il-Gran Mastru La Vallette żejjen lil din il-belt bit-titlu ta' qatt mirbuħa "Civitas Invicta".

Matul it-tmexxija tal-Kavallieri f'Malta, din il-belt kompliet żiedet fl-importanza tagħha u għal żmien twil kienet meqjuma bħala t-tieni l-aktar belt improtanti wara l-belt Kapitali Valletta. Ma' kienux ftit dawk il-Kavallieri li bnew djarħom f'din il-belt ta' l-Isla. Dan wassal biex f'din il-belt kien hawn livell ta' ħajja għolja meta mqabbel ma' postijiet oħra fil-gżejjer Maltin.

Wara li l-Kavallieri ġew imkeċċija minn Malta mal-wsla ta' Napulju Bonaparti, din il-belt reġgħet sfat għal darb'oħra fi stat ta' assedju. F'dan iż-żmien il-belt ta' l-Isla kienet tifforma parti mill-Muniċipalita magħmula mill-ibliet ta' madwar il-port li kienu mdawwra bis-swar.

Matul iż-żminijiet imqallba taħt il-ħakma tal-Franċiżi u fis-snin ta' transizzjoni fil-perjodu bikri tal-ħakma Ingliża, l-abitanti ta' l-Isla kellhom sehem kbir u ewlieni fil-formazzjoni ta' era ġdida għal Malta.

Matul il-ħakma Ingliża fuq Malta, il-forza Navali Ingliża ħadet taħt it-tmexxija tagħha it-Tarzna li kienu bnew il-Kavallieri, fuq naħa waħda ta' l-Isla. L-Ingliżi komplew żviluppaw din it-Trazna matul in-naħa l-oħra ta' l-Isla.

Dan fiħ innifsu kien ta' benefiċċju għall-ġid ta' l-Isla. Iżda fl-aħħar mill-aħħar dan wassal biex fl-aħħar gwerra dinjija wasslet għall-qerda tal-belt ta' l-Isla, billi din it-tarzna kienet il-mira ewlenija ta' l-agħdu biex jeqirduha. Għalkemm il-gżejjer Maltin kienu taħt attakk kontinwu bejn Ġunju 1940 sa Awissu ta' l-1943, matul dan iż-żmien kien l-aktar li din il-belt ġarrbet ħsarat u sofriet miżerji kbar, peress li din il-belt ġiet kważi meqruda u r-residenti kellhom jitilqu mid-djar tagħhom.

L-isfreġu li din il-belt sofriet matul il-gwerra issa ġie rranġat u din il-belt reġgħet bdiet tagħti kontribut lejn l-avvanz u l-iżvilupp tal-gżejjer Maltin.

L-Isla - Il-Belt Fejn Noqgħod
(Fi kliem tifel li jattendi l-iskola Primarja Dom Mauro Inguanez - Isla)

"Il-blet fejn noqgħod jisimha l-Isla. L-Isla hija mdawra bil-baħar minn tliet naħat u għalhekk tissejjaħ peniżola. L-isem Isla, fil-fatt, ġej mill-kelma "peniżola". L-Isla tissejjaħ ukoll Senglea, wara l-Gran Mastru Claude de la Sengle, li hu l-fundatur tagħha.

Ħafna snin ilu l-Isla kienet bosk. Il-kavallieri kienu jużawha bħala post għall-kaċċa.

Fl-Isla għandna tliet knejjes sbieħ. Dawn huma l-knisja ta' San Ġiljan, l-eqdem waħda, il-knisja ta' San Filippu u l-knisja ta' Marija Bambina. Il-knejjes huma kollha sbieħ iżda dik ta' Marija Bambina hija l-isbaħ fosthom għax Marija Bambina hija l-patruna ta' beltna. Fl-Isla niċċelebraw festa kbira lill-Marija Bambina fit-tmienja ta' Settembru. Hawn min isejħilha l-festa tal-Vitorja.

L-Isla għaddiet minn żewġ gwerer kbar u importanti fl-Istorja ta' pajjiżna. L-ewwel waħda kienet l-Assedju l-Kbir u l-oħra kienet it-Tieni Gwerra Dinjija. Wara li ntemm l-Assedju l-Kbir, il-Gran Mastru La Valletta sejjaħ lill-Isla bħala Citta' Invicta. Din tfisser li l-Isla qatt ma' kienet mirbuħa mit-Torok, li kienu spiċċaw telliefa fl-Assedju.

Bħal bliet l-oħra tal-Kottonera, l-Isla hija mdawra bis-swar. Il-ġnien tal-Gardjola huwa ġnien sabiħ ġo din il-belt. Dan il-ġnien jismu hekk għax fiħ gardjola li tinsab fil-ġnien. Fin-nofs hemm funtana ċkejkna. Fiħ jiġu ħafna turisti sabiex igawdu l-veduta tassew sabiħa tal-Port il-Kbir, bil-Belt Valletta fuq naħa u l-Birgu fuq in-naħa l-oħra. Fl-Isla hemm ukoll Dar Sant'Anna li fiha jgħixu xi anzjani Sengleani."

[back to top]